Minister Schouten heeft in een Kamerbrief de verruiming aangekondigd van een aantal regels die gelden voor bijstandsgerechtigden. De Kamerbrief meldt niet wanneer de maatregelen van kracht moeten worden.
Giften en hobbymatige verkoop
In de Participatiewet zal worden geregeld dat giften tot een bedrag van € 1.200 per jaar geen gevolgen hebben voor de bijstand. Dit bedrag geldt voor het totaal van de giften die een bijstandsgerechtigde in een jaar ontvangt. Een bijstandsgerechtigde die niet meer dan € 1.200 aan giften ontvangt, hoeft de giften dan ook niet meer te melden aan de uitvoeringsinstelling.
Nog niet helemaal duidelijk is wat in het kader van de Participatiewet allemaal onder het begrip giften gaat vallen. De Minister schrijft daarover dat het begrip giften duidelijk moet worden gedefinieerd en dat moet worden aangesloten bij de belevingswereld van de bijstandsgerechtigde. Zij geeft ook aan dat zowel financiële giften als giften in natura onder de vrijlating zullen vallen.
Als het totaal van de giften boven de € 1.200 komt, moet de bijstandsgerechtigde dit melden. Op basis van maatwerk kan dan worden bezien of de hogere gift nog verantwoord is met het oog op de bijstandsverlening.
Ten aanzien van hobbymatige verkoop van spullen wil Schouten in de wet vastleggen dat er geen bijstandsrechtelijke consequenties aan worden verbonden indien de activiteiten geen structureel of bedrijfsmatig karakter hebben. Hiervoor komt geen specifiek vrij te laten bedrag, maar zal worden gekeken naar het karakter van de inkomsten.
Ruimte voor mantelzorg
Schouten wil in de Participatiewet regelen dat mantelzorg niet wordt beschouwd als op loon te waarderen arbeid. De bijstandsgerechtigde moet wel nog steeds blijven werken aan zijn of haar arbeidsinschakeling. Alleen als dringende redenen maken dat arbeidsinschakeling buiten beeld is, kan de gemeente tijdelijk ontheffing van de arbeidsverplichting verlenen.
Daarnaast wil Schouten soepeler omgaan met een en/of-rekening die op naam staat van de mantelzorger en de persoon voor wie wordt gezorgd. Wanneer het bestaan van een dergelijke rekening wordt geconstateerd, moet niet meteen een sanctie worden opgelegd. In plaats daarvan moet worden gekeken naar passende alternatieven.
Wanneer sprake is van intensieve mantelzorg, die er de aanleiding voor is dat de mantelzorger bij de verzorgde intrekt, moet de omstandigheid dat een gezamenlijke huishouding wordt gevoerd, geen gevolgen meer hebben voor de bijstandsuitkering.
Verruiming bijverdiengrenzen
Het Kabinet wil de bijverdienmogelijkheden van bijstandsgerechtigden verruimen om het meer lonend te maken om te gaan werken. De volgende verruimingen worden voorgesteld:
- de vrijlating krijg een duur van één jaar (op dit moment is dit 6 maanden);
- de vrijlating kan worden verlengd wanneer de bijstandsgerechtigde wegens individuele omstandigheden de arbeidstijd niet met meer uren kan uitbreiden;
- de vrijlating bedraagt 15%;
- voor jongeren tot 27 jaar komt er nieuwe vrijlating.
Schouten werkt nog andere maatregelen uit om werken te stimuleren. Dit betreft het automatisch verrekenen van inkomen uit arbeid, het gelijktrekken van de inlichtingenplicht van gemeente en SVB, het vereenvoudigen van het verreken van vakantiegeld en het versoepelen van de aanvraagprocedure.
Kostendelersnorm
Los van het bovenstaande wordt per 1 januari 2023 de kostendelersnorm aangepast. Jongeren tellen tot hun 27e jaar niet mee als kostendelende medebewoner van hun huisgenoot. Dit is op dit het moment het geval vanaf 21 jaar, het moment waarop inwonende kinderen in de wet worden geacht bij te dragen in de kosten van het huishouden.