Ondernemers moeten een administratie bijhouden. Deze administratie moet zo worden gevoerd, dat er te allen tijde de rechten en verplichtingen uit hoofde van de belastingheffing mee kunnen worden vastgesteld. De concrete inrichting van de administratie hangt af van de aard en omvang van de onderneming.
Omkering bewijslast
Een ondernemer die een administratie voert, die niet voldoet aan de wettelijke eisen, kan aanlopen tegen omkering van de bewijslast. Hoofdregel is dat de Belastingdienst moet bewijzen dat de winst te laag is aangegeven. Maar wanneer niet is voldaan aan de administratieverplichting wordt dit omgekeerd: dan moet de ondernemer bewijzen dat de door de Belastingdienst vastgestelde winst te hoog is. Met een administratie, die niet voldoet aan de wettelijke eisen, is dit veelal niet mogelijk.
Informatiebeschikking
Uiteraard volgt deze zware maatregel alleen wanneer sprake is van ernstige gebreken ten aanzien van de administratie- en bewaarplicht. Voordat de bewijslast wordt omgekeerd, moet de Belastingdienst een zogeheten informatiebeschikking afgeven. In die beschikking vordert de Belastingdienst de ontbrekende informatie en krijgt de ondernemer enige tijd om die alsnog aan te reiken. Pas nadat de gevraagde informatie niet is aangereikt, kan de Belastingdienst de bewijslast omkeren.
Ernstige gebreken
Uiteraard is een informatiebeschikking vatbaar voor bezwaar en beroep. Hof Den Haag oordeelde recent over informatiebeschikkingen, die de Belastingdienst had uitgereikt aan horeca-ondernemers. In beide gevallen blijven de informatiebeschikkingen in stand.
In de ene zaak gaat het om een horecabedrijf dat tot 20:00 uur een lunchroom/restaurant is en daarna een bar/nachtclub. Bij een boekenonderzoek constateert de Belastingdienst dat de werkroosters niet in de (loon)administratie worden bewaard en dat niet wordt geregistreerd welk personeelslid op welke dag welke magneetkaart en portemonnee gebruikt. Dat acht het Hof voldoende ernstige gebreken om de bewijslast om te keren.
De andere zaak betreft waarschijnlijk dezelfde horeca-onderneming, maar nu in het kader van de BTW. De onderneming werkt met een gecertificeerd kassasysteem. De detailgegevens van de bestellingen en afrekeningen worden echter na 14 dagen gewist. Het Hof is van mening dat het niet maken van back-ups van deze gegevens een zodanig ernstig gebrek aan de administratie is, dat omkering van de bewijslast is gerechtvaardigd.
In beide procedures speelt mee dat niet volledig uitvoering is gegeven aan een naar aanleiding van een eerder boekenonderzoek bij de ondernemer opgemaakte vaststellingsovereenkomst.