De afschaffing van de VAR (en de invoering van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties; Wet DBA) blijft de gemoederen onverminderd bezig houden. Onlangs antwoordde Staatssecretaris Wiebes op Kamervragen van het PvdA-lid Mei Li Vos over het verhaalsrecht van de belasting en premies, die zijn verschuldigd wanneer blijkt dat een ZZP-er toch niet als zelfstandige wordt gezien.
Het einde van de overgangsperiode van de VAR naar de Wet DBA komt snel naderbij. Met ingang van 1 mei 2017 gaat de Belastingdienst de Wet DBA handhaven. Heeft u de zaken omtrent de flexibele schil van arbeidskrachten rond uw onderneming in uw greep?
Zelfstandige
Een ondernemer die een ZZP-er inhuurt, moet beoordelen of de arbeidsrelatie met de ZZP-er kwalificeert als een dienstbetrekking. Dat is het geval wanneer sprake is van:
- de verplichting van de opdrachtgever tot het voldoen van een beloning (loon);
- de verplichting van de opdrachtnemer (ZZP-er) tot het persoonlijk verrichten van de overeengekomen arbeid;
- waarbij de opdrachtnemer (ZZP-er) in een gezagsverhouding staat tot de opdrachtgever.
Wanneer in een arbeidsrelatie één of meer van deze elementen ontbreekt, is geen sprake van een dienstbetrekking en rust op de opdrachtgever niet de verplichting om loonheffingen en premies in te houden en af te dragen aan de Belastingdienst.
Bij de ZZP-er kwalificeren de inkomsten dan als winst uit onderneming of resultaat uit overige werkzaamheden.
Verhaalsrecht
Maar de Belastingdienst oordeelt achteraf. Aan de hand van de feitelijke invulling van de arbeidsrelatie kan de Belastingdienst tot de conclusie komen dat de ZZP-er toch niet (voldoende) zelfstandig is geweest. Dan is alsnog sprake van een dienstbetrekking en is de opdrachtgever alsnog loonheffingen, premies werknemersverzekeringen en inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet verschuldigd. Deze belasting en premies worden dan van de opdrachtgever nageheven.
Maar heeft de opdrachtgever een verhaalsrecht op de ZZP-er voor deze nageheven belasting en premies; kan de opdrachtgever met de ZZP-er overeenkomen dat de ZZP-er de nageheven belasting en premies aan de opdrachtgever vergoedt?
Het antwoord op deze vraag luidt JA voor de loonheffingen (de loonbelasting en premies volksverzekeringen), maar NEE voor de premies werknemersverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet. Voor laatstgenoemde heffingen is er namelijk een wettelijk verbod op de uitoefening van enige verhaalsrecht. Elk beding in strijd met dit verbod is nietig.
Volgens Wiebes benadrukt de regeling van het verhaalsrecht de gezamenlijke verantwoordelijkheid van opdrachtgever en ZZP-er voor een zorgvuldige duiding van de aard van de arbeidsrelatie. Als die achteraf niet correct blijkt, draait de opdrachtgever op voor de alsnog verschuldigde premies werknemersverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet. De loonheffingen komen door de uitoefening van het verhaalsrecht voor rekening van de ZZP-er.
In veel gevallen worden de belasting en premies bij naheffing verhoogd met rente en boeten. In hoeverre het verhaalsrecht zich hiertoe uitstrekt, moet blijken uit hetgeen opdrachtgever en ZZP-er met elkaar zijn overeengekomen.
Voorbeeldovereenkomsten
In de meeste door de Belastingdienst goedgekeurde voorbeeldovereenkomsten is over het verhaalsrecht niets opgenomen. Wiebes geeft in zijn antwoorden op de recente Kamervragen aan dat de reden daarvoor is dat de bepalingen inzake het verhaalsrecht niet relevant zijn voor de fiscale duiding van de arbeidsrelatie. Maar hij geeft ook aan dat niet ongebruikelijk is om een verhaalsrecht op te nemen in overeenkomsten met ZZP-ers.