Verkoopt u wel eens iets via Marktplaats.nl (of een soortgelijke website)? Grote kans dat u zich dan niet druk maakt om de (eventuele) fiscale gevolgen. En natuurlijk bent u bij incidentele verkopen via Marktplaats.nl ook niet direct belastingplichtig voor de inkomstenbelasting en/of de BTW. Maar als uw (handels)activiteiten structureler worden, komt belastingplicht zeker wel in het vizier. Dat is overigens uiteraard niet anders dan wanneer u via andere wegen dan het internet structureel economische activiteiten opstart. Maar als u de openbaarheid van een website opzoekt, wordt het voor de fiscus wel wat gemakkelijk om u op te speuren. En reken maar dat de Belastingdienst het internet afstruint op zoek naar structurele economische activiteiten waarvan al dan niet bewust is verzuimd om aan de fiscale verplichtingen te voldoen.
Overigens valt het voor de fiscus nog niet mee om de razendsnelle ontwikkelingen in onze economie bij te houden. Lang niet altijd is duidelijk tot welke fiscale gevolgen een activiteit moet leiden. En als die gevolgen wel duidelijk zijn, rechtvaardigt de er mee gemoeide belasting (het fiscale belang) vaak niet de inzet van middelen om die daadwerkelijk binnen te krijgen. Zie hier: één van de uitdagingen voor de politiek om een zo toekomst bestendig mogelijk belastingstelsel te ontwerpen. Maar wat er ook wordt “verzonnen”, de praktijk zal er altijd op vooruit lopen.
Hoe moet bijvoorbeeld het delen van een personenauto door een privépersoon fiscaal worden gekwalificeerd? Een personenauto, die wordt gebruikt voor de persoonlijke doeleinden van een privépersoon, wordt niet in de heffing van inkomstenbelasting betrokken. Zodra de auto, op dagen waarop de eigenaar er zelf niet in rijdt, tegen een vergoeding wordt gedeeld (wordt verhuurd) moet de waarde van de auto tot de grondslag van het inkomen uit sparen en beleggen (box 3) worden gerekend. De auto wordt dan immers niet langer uitsluitend gebruikt voor de persoonlijke doeleinden van de eigenaar (of leden van diens huishouding). Als de met het delen van de auto gemoeide arbeid wat omvangrijker is, zouden de inkomsten zelfs kunnen worden belast als inkomen uit een werkzaamheid (resultaat uit overige werkzaamheden; box 1). Het delen van goederen geschiedt ook vaak via een daarvoor in het leven genoemde website, waardoor de fiscus de mogelijkheid heeft er een vinger op te leggen. Iets wat overigens ook weer niet zo eenvoudig is, aangezien de (rechts)personen achter een dergelijke website vaak in een buitenland zitten, waardoor het verkrijgen van informatie lang niet altijd vanzelfsprekend is.
Ook populair is het uitwisselen van prestaties. Het bekende spreekwoord luidt: “van ruilen komt huilen”. En dat kan betrekking hebben op de fiscaliteit. De omstandigheid dat voor een prestatie niet in geld (maar in natura) wordt betaald, neemt namelijk niet weg dat de reguliere fiscale regels moeten worden toegepast. Veel ruilhandel is echter voor de Belastingdienst moeilijk te achterhalen.