Minister Van Gennep meldt in een Kamerbrief dat zij de Europese multilaterale kaderovereenkomst op het terrein van de sociale zekerheid heeft ondertekend. Thuiswerken wordt in EU-termen aangeduid als telewerken.
In ons artikel Thuiswerken over de grens kondigen wij deze kaderovereenkomst al aan. Inmiddels hebben ook Duitsland, Zwitserland, Tsjechië en Liechtenstein het stuk ondertekend. Ook België heeft, met nog 12 andere landen, aangegeven over te zullen gaan tot ondertekening. Het Verenigd Koninkrijk zal niet aansluiten bij de kaderovereenkomst.
Verzoek/A1-verklaring
Met ingang van 1 juli 2023 kunnen Nederlanders die over de grens werken en die structureel meer dan 25% maar minder dan 50% van hun arbeidstijd thuis werken bij de Sociale VerzekeringsBank (SVB) een verzoek indienen om in hun werkland sociaal verzekerd te blijven. Aanvullende voorwaarden zijn:
- de werkzaamheden in het woonland bestaan alleen uit telewerken;
- de werknemer verricht geen structurele werkzaamheden in een derde lidstaat
De SVB zal haar beslissing vastleggen in een aan de grenswerker af te geven A1-verklaring (deze verklaringen moet de SVB voorlopig op basis van een noodscenario afgeven, waardoor een deel van de aanvragers waarschijnlijk lang op de beslissing zal moeten wachten).
LET OP: ten aanzien van werknemers die geen verzoek indienen, blijven de reguliere regels gelden: bij meer dan 25% thuiswerken, worden zij verzekeringsplichtig in hun woonland. De aanvraag kan tot en met 1 juli 2024 worden ingediend met een terugwerkende kracht tot 1 juli 2023 (mits alleen premies zijn afgedragen in de lidstaat van de werkgever). Vanaf 1 juli 2024 is de maximale terugwerkende kracht 3 maanden (met dezelfde voorwaarde).
Op tijdelijke situaties van telewerken blijven de detacheringsregels van toepassing. De detachering mag dan maximaal 24 maanden duren en de werknemer moet zijn verzekerd in de uitzendende lidstaat. In deze situatie kan een gewone A1-verklaring worden aangevraagd.
Fiscaal
Met de kaderovereenkomst is de kant van de sociale verzekeringen geregeld. De fiscaliteit is lastiger omdat die niet op het niveau van de EU geregeld kan worden. Het Kabinet poogt om in de belastingverdragen op te nemen:
- een thuiswerkmaatregel: bijvoorbeeld een drempelregeling waarbij tot een bepaald aantal dagen thuis gewerkt kan worden zonder dat het heffingsrecht verschuift;
- meer zekerheid geven over het (niet-)bestaan van een vaste inrichting in het woonland van de werknemer doordat de werknemer (deels) thuis werkt.
Dit moet Nederland per afzonderlijk belastingverdrag uitonderhandelen met elke verdragspartner. De bedoeling is om dit eerst met de buurlanden (Duitsland en België) te regelen, maar vooralsnog is dat ondanks meerdere overleggen niet gelukt. Op deze punten blijft er dan ook vooralsnog voor werkgevers enige onduidelijkheid bestaan.