Medewerking partner bij pensioen

Gepubliceerd op: 23 april 2018

In een echtscheiding, maar ook daarna, staan ex-partners geregeld lijnrecht tegenover elkaar.

Uitfasering pensioen in eigen beheer

Geen goede basis voor het verkrijgen van de in het kader van de uitfasering van het pensioen in eigen beheer benodigde toestemming van de (ex-)partner. Die toestemming is onderdeel van de fiscale regelgeving. Civielrechtelijk is daar niets voor geregeld. Het verbaast dan ook niet dat nu al vragen bij de rechter zijn beland.

We bespreken hieronder een uitspraak van de Rechtbank Amsterdam. De rechter dwingt in deze zaak de echtgenoot om medewerking te verlenen. Let er op dat de specifieke omstandigheden van dit geval daarvoor beslissend zijn.

De uitfasering van het pensioen in eigen beheer is ook aanleiding om eens te kijken of wat eerder niet lukt, nu wel succesvol is. De hierna uitgewerkte uitspraak van de Rechtbank Oost-Brabant is daarvan een voorbeeld.

Goedkeuring afstempelen en omzetten

Bij de Rechtbank Amsterdam speelde een nog lopende afwikkeling van een echtscheiding. Het gaat om een zaak waarin mevrouw X de directeur-grootaandeelhouder (dga) van een BV is. Zij heeft in die BV pensioen in eigen beheer opgebouwd. Zij wil dit pensioen afstempelen naar een aanspraak op basis van de fiscale waarde. En die aanspraak vervolgens omzetten in een oudedagsverplichting (ODV). De fiscale wetgeving vereist dat haar partner, meneer Y, daarvoor zijn toestemming verleent.

Y weigert echter zijn handtekening te zetten op het formuliertje voor de Belastingdienst. Hij is van mening dat hij beter af is met het voortbestaan van het pensioen, dat dan overeenkomstig de wettelijke regeling wordt verevend.

De Rechtbank beslist echter dat redelijkheid en billijkheid van Y eist dat hij zijn toestemming verleent aan de afstempeling en omzetting van het pensioen. Door de afstempeling van het pensioen neemt de waarde van de aandelen toe. En in die waardestijging deelt ook Y. Daarnaast onthoudt Y, door zijn medewerking te weigeren, mevrouw X de mogelijkheid om gebruik te maken van een door de wetgever in het leven geroepen regeling. De Rechtbank acht ook van belang dat sprake is van een dekkingstekort. Dat moet naar evenredigheid van ieders aanspraken tussen de echtgenoten worden verdeeld. Tot slot is van belang dat zonder gebruik van de fiscale mogelijkheden de dividendklem blijft bestaan, waardoor de afwikkeling van de huwelijkse voorwaarden werd belemmerd.

Conversie en omzetten

Bij de Rechtbank Oost-Brabant is een zaak aan de orde waarin de echtscheiding al een aantal jaren achter de rug is. In deze zaak wil de ex-echtgenote van de DGA gebruik maken van de nieuwe fiscale regels. Zij vordert bij de rechtbank de medewerking van haar ex-man (de directeur-grootaandeelhouder, die het pensioen in eigen beheer heeft opgebouwd) voor de volgende handelingen:

  • conversie van het te verevenen pensioen in een zelfstandig pensioenrecht op haar naam;
  • omzetting van het geconverteerde recht in een oudedagsverplichting (ODV);
  • betaling van het met de ODV gemoeide bedrag aan een daartoe door haar opgerichte pensioen-BV.

De rechtbank beslist dat mevrouw kan eisen dat haar aandeel in de pensioenaanspraak wordt veilig gesteld door afstorting van een kapitaal. Dat was niet gebeurd, maar de aanspraken van mevrouw waren wel veilig gesteld met een 10-jarige bankgarantie.

Conversie van pensioenaanspraken is echter niet een recht van één van beide echtelieden. Daarvoor kan zij dan ook niet de medewerking van haar ex-man afdwingen.

De rechtbank beslist wel dat mevrouw alsnog afstorting kan afdwingen van de voor haar aanspraken benodigde koopsom. Daarvoor is van belang dat de bankgarantie in december 2017 eindigt. Daarnaast is een flink deel (90%) van de pensioenvoorziening aangewend voor het verstrekken van een hypothecaire geldlening. Dat maakt het voor mevrouw onzeker of de BV de verplichtingen uit hoofde van het pensioen wel na zal kunnen komen.

Andere artikelen