De erfbelasting komt steevast naar voren als een van de meest gehate belastingen van ons land. Vanuit de samenleving en vanuit de politiek wordt regelmatig een afschaffing van de erfbelasting geopperd. Tegenwoordig gaan echter ook stemmen op die juist pleiten voor een verhoging van de erfbelasting. Hogere tarieven zullen de toenemende vermogensongelijkheid in ons land tegengaan.
Dubbele belasting
Een belangrijk bezwaar tegen de erfbelasting is dat het wordt ervaren als belastingheffing over vermogen waarover al eerder belasting is geheven. Ondanks dat dit gevoelsmatig zo wordt ervaren, is het niet zo. De erfbelasting wordt namelijk betaald door de erfgenaam. De erfgenaam heeft nog niet eerder belasting betaald over het vermogen dat door de erfenis wordt verkregen en heeft hier ook niets voor hoeven doen. Bovendien is in bijna alle gevallen sprake van dubbele belastingheffing: nadat je inkomstenbelasting hebt betaald over je inkomen, betaal je vervolgens ook BTW over je aankopen.
Politiek compromis
Veel politieke partijen richten zich op het verkleinen van de ongelijkheid tussen burgers. De focus ligt hierbij op het verkleinen van de verschillen tussen inkomens. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) valt de inkomensongelijkheid echter wel mee. De overheid gaat de ongelijkheid tussen inkomens onder andere tegen door belastingheffing, uitkeringen en toeslagen.
De ongelijkheid tussen vermogens is echter zeer groot. Doordat het vermogen van vermogende personen via schenkingen en erfenissen bij de volgende generatie terechtkomt, blijft deze ongelijkheid in stand. Voorstanders van de verhoging van de erfbelasting zien erfenissen dan ook als een belangrijke oorzaak van de groeiende vermogensongelijkheid. Zij pleiten voor een hogere belasting op erfenissen en een lagere belasting op inkomen waarvoor iemand zelf heeft moeten werken.
Een hogere belastingheffing op erfenissen kan een effectief middel vormen om vermogensongelijkheid tegen te gaan. De erfbelasting zal naar verwachting dan ook onderwerp van gesprek zijn tijdens de komende kabinetsformatie.
Tarieven en vrijstellingen 2021
De belastingtarieven voor de erfbelasting, welke overigens gelijk zijn aan de tarieven voor de schenkbelasting, zijn afhankelijk van wie de erfenis ontvangt:
- voor een partner en kinderen geldt een belastingtarief van 10% over de eerste €128.750 en een tarief van 20% voor het meerdere;
- voor kleinkinderen en verdere afstammelingen geldt een belastingtarief van 18% over de eerste €128.750 en een tarief van 36% voor het meerdere;
- voor overige erfgenamen (broers/zussen, neven/nichten, enzovoorts) geldt een belastingtarief van 30% over de eerste €128.750 en een tarief van 40% voor het meerdere.
Niet enkel het belastingtarief is afhankelijk van de relatie tussen de overledene en de erfgenaam, maar ook de vrijstellingen die van toepassing zijn:
- voor een partner is een vrijstelling van maximaal €671.910 van toepassing;
- kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen komt een vrijstelling toe van €21.282;
- voor andere erfgenamen geldt een vrijstelling van €2.244.
Het bedrag van de vrijstelling kan belastingvrij worden nagelaten.
Wijzigingen bedrijfsopvolgingsregeling (BOR)
Ook de bedrijfsopvolgingsregelingen in de Wet inkomstenbelasting 2001 en de Successiewet 1956 zijn al langere tijd onderwerp van discussie. De regelingen zorgen ervoor dat bij het vererven van een actieve onderneming de heffing van inkomstenbelasting wordt uitgesteld en de heffing van erfbelasting aanzienlijk wordt beperkt. Doel van de regeling is het waarborgen van de continuïteit van de onderneming, maar in de meeste gevallen, zo blijkt uit onderzoek, kan de belasting naar aanleiding van het overlijden van de aandeelhouder worden betaald zonder dat dit de onderneming in gevaar brengt. Hierdoor ontstaat volgens sommigen een te grote kloof tussen de belasting die moet worden betaald bij het vererven van een onderneming en de gevallen waar dit niet zo is. De roep om de afschaffing of wijziging van de bedrijfsopvolgingsregeling is de afgelopen jaren steeds duidelijker hoorbaar. Maar vanuit de politiek komen even zoveel signalen dat men de regelingen juist in stand wil houden.
Jubelton
Het is mogelijk om iemand jonger dan 40 jaar eenmalig een bedrag van ruim €100.000 te schenken voor de aankoop van een eigen woning. Het is de vraag of deze ruime vrijstelling ongeschonden door het formatieproces komt. Mogelijk wordt ook deze regeling beperkt met het oog op het tegengaan van de bestaande vermogensongelijkheid.
Of de erfbelasting, bedrijfsopvolgingsregeling en de jubelton de aankomende kabinetsperiode worden gewijzigd gaan worden, is afwachten. Wij houden de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten en zullen je up-to-date houden.